Φαρμακευτικός Κόσμος, Τεύχος #140

Ήταν που σκεφτόμουν εμάς τους φαρμακοποιούς την εποχή αυτής της μεγάλης κρίσης. Και διερωτόμουν αν και σε ποια σημεία έχει αλλάξει η συμπεριφορά μας απέναντι στους ασθενείς σήμερα, που ό,τι δημόσιο σχετίζεται με την υγεία και τη φαρμακευτική περίθαλψη (μαζί με την ίδια μας την ύπαρξη) χτυπιέται, κλονίζεται και φαίνεται να καταρρέει. Και την ίδια στιγμή συνδύασα στο μυαλό μου – έτσι μαγικά – το απόσπασμα από τον «Μικρό Πρίγκιπα» με τα λόγια του John Andrew Holmes: «Μια καλή άσκηση για την καρδιά είναι να σκύψεις και να βοηθήσεις κάποιον να σηκωθεί». Αισθάνθηκα αμέσως πολύ καλύτερα. Γιατί κατάλαβα πως αυτό ακριβώς κάνουμε εγώ και οι περισσότεροι συνάδελφοί μου. Η φροντίδα, η βοήθεια, η στήριξη που δίνουμε αυτόν τον καιρό στους σκυμμένους και στερημένους από βασικές παροχές υγείας ασθενείς μας είναι η καλύτερη στάση που θα μπορούσαμε να είχαμε απέναντι στον κίνδυνο να χάσουμε την ισορροπία μας, η καλύτερη στάση απέναντι στον κίνδυνο να λυγίσουμε στις δύσκολες κατα- στάσεις που αντιμετωπίζουμε. Σε συλλογικό επίπεδο, πολλές δεκάδες ή και εκατοντάδες από εμάς σε κάθε σημείο της χώ- ρας στρατεύτηκαν εθελοντικά στα κοινωνικά ιατρεία και φαρμακεία, προσφέροντας το χρόνο της ανάπαυσης, της ψυχαγωγίας, ακόμα και της ενασχόλησης με την οικογένειά τους, σε ευάλωτες κοινωνικά ομάδες, ανασφάλιστους, άπορους, άνεργους. Τους διέθεσαν τα φάρμακα και τις υπηρεσίες τους. Κάλυψαν με φαρμακευτικό υλικό δημόσια ιδρύματα. Αγωνίστηκαν και αγωνίζονται για τα δικαιώματά τους στην υγεία, τη φαρμακευτική περίθαλψη, την πρόσβαση στα νοσοκομεία και τη δευτεροβάθμια περίθαλψη. Πραγματοποίησαν, στο έδαφος της κοινής εθελοντικής δράσης με τους γιατρούς, νοσηλευτές, οδοντίατρους, κοινωνικούς λειτουργούς, ψυχολόγους και άλλους εθελοντές, την απαραίτητη σ’ αυτούς τους δύσκολους καιρούς διυ- γεινομική ενότητα και συνεργασία. Σε προσωπικό επίπεδο, στις συνθήκες της πολύπλευρης κρίσης, οι περισσότεροι από εμάς δυναμώσαμε και πολλαπλασιάσαμε όσα μέχρι την έκρηξή της προσφέραμε ήδη στους ασθενείς μας:  Ενημερώνουμε αναλυτικά και κατανοητά για τις αλλαγές που έχουν συμβεί στη δομή, τις λειτουργίες και παροχές των υπηρεσιών δημόσιας υγείας και φαρμακευ- τικής περίθαλψης, ώστε να είναι ευκολότερη η πρόσβαση του ασθενή σε αυτές, λιγότερη η ταλαιπωρία του, και να ελαχιστοποιείται το κόστος τους.  Παρέχουμε ακόμα μεγαλύτερη ψυχολογική υποστήριξη και αναλυτικότερη επιστημονική συμβουλή στον ασθενή, αναλογιζόμενοι τη μεγάλη ανισότητα στην ανταποδοτικότητα της σχέσης προσφορών-παροχών του από το σύστημα υγείας – λιγότεροι συμβεβλημένοι με την κοινωνική ασφάλιση γιατροί, δυσκο- λία εξυπηρέτησης (συμφόρηση στα νοσοκομεία), φτώχεμα της φαρμακευτικής περίθαλψης (ελλείψεις, ακρίβεια, σύγχυση στη θεραπεία).  Προσπαθούμε να διευκολύνουμε τους χρόνια ή σοβαρά πάσχοντες στην ανα- ζήτηση και εύρεση των φαρμάκων τους, δίνοντας μεγάλο αγώνα απέναντι στο τεράστιο πρόβλημα των τεχνητών ελλείψεων, ακόμα και όταν δεν έχουμε κανέ- να προσωπικό όφελος (π.χ. ΦΥΚ, φάρμακα που χορηγούνται αποκλειστικά από φαρμακεία ΕΟΠΥΥ κλπ.).  Συνεχίζουμε να δίνουμε στον ασθενή πρώτες βοήθειες χωρίς οικονομικό όφε- λος, να εφαρμόζουμε απλές διαγνωστικές πρακτικές και ιατρικές πράξεις – εντός των ορίων της νομοθεσίας και της δεοντολογίας – ώστε να ανακουφίζουμε την καθημερινότητά του.  Όχι μόνο δεν σταματήσαμε, αλλά αντίθετα διευρύναμε τις διευκολύνσεις προς τους οικονομικά αδύναμους ασθενείς μας (δανεισμός φαρμάκων, πιστώ- σεις) παρά το στραγγαλισμό μας από τη διαρκώς αυξανόμενη καθυστέρηση εξόφλησης των οφειλών μας από την κοινωνική ασφάλιση.  Καταβάλλουμε ακόμα μεγαλύτερη προσπάθεια να μετατρέψουμε προς το συμφέρον του χειμαζόμενου ασθενή μας τη σχέση κόστους-οφέλους από την αγορά τόσο των φαρμάκων του όσο και των άλλων προϊόντων του φαρμακείου μας (π.χ. μεταβιβάζοντας σ' αυτόν εξολο- κλήρου τις εκπτωτικές προσφορές των προμηθευτών μας).  Συνεχίζουμε με μεγαλύτερη ένταση τον αγώνα μας κατά της πολυφαρμακίας και της περιτ- τής κατανάλωσης φαρμάκων.  Διευκολύνουμε την πρόσβαση των πιο ευάλωτων στην κρίση ασθενών μας σε δίκτυα κοινω- νικής αλληλεγγύης, υποστήριξης και βοήθειας. Κάνουμε καλά; Ασφαλώς ναι, οπωσδήποτε ναι. Είναι η καλύτερη αντίδραση για την ψυχική μας ισορροπία, πρώτα από όλα. Δεύτερον, κάνουμε σαφή στον ασθενή την ιδιαιτερότητα της σχέσης μας μαζί του, συγκριτικά με τις απρόσωπες πολυεθνικές αλυσίδες φαρμακείων, και τρίτον «διαβιβάζουμε αρμοδίως» στην πολιτεία το ρόλο μας στην εξοικονόμηση πόρων στο δημόσιο σύστημα υγείας. Πρόκειται για μια τριπλή ανάγνωση στο γνωστό γνωμικό του Οράτιου Μαν: «Κάνουμε το περισσότερο καλό στον εαυτό μας όταν κάνουμε κάτι για τους άλλους». Τάκης Χονδρογιάννης φαρμακοποιός - εκδότης Η καρδιά μας την εποχή της κρίσης «Αντίο είπε η αλεπού. Να το μυστικό μου. Είναι πολύ απλό: «Μόνο με την καρδιά βλέπεις καλά. Την ουσία τα μάτια δεν την βλέπουν». «Την ουσία τα μάτια δεν την βλέπουν», επανέλαβε ο μικρός πρίγκιπαςγια να τοθυμάται. «Ο μικρός πρίγκιπας», Antoine de Saint-Exupéry editorial 6