Φαρμακευτικός Κόσμος, Τεύχος #135

áðüøåéò 24 μανώλης μιτάκης ΟΜανώλης Μιτάκης είναι φαρμακοποιός αντιπρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Εθνοφαρμακολογίας emitak@otenet.gr Είναι εκτεταμένη πια η ελληνική βιβλιογραφία που καταδεικνύει την αξία του φαρμακοποιού ως «πρώτη γνώμη»: το φαρμακείο, στην Ελλάδα του διαρκούς σχεδιασμού του κατάλληλου μοντέλου (εθνικού) συστήματος υγείας, λειτούργησε ως κέντρο πρωτοβάθμιας περίθαλψης, παρόλη τη γραφειοκρατία που του επέβαλαν προκειμένου να απαλλαγούν από τη βα- σανιστική ερώτηση του «τι να τους κάνουμε αυτούς τους ενοχλητικούς φαρμακοποιούς;». Ως λειτουργοί πρωτοβάθμιας περίθαλψης οι φαρμακοποιοί έγιναν στα μάτια των ασθενών οι μικροί τους γιατροί: έδιναν τις συμβουλές τους και χορη- γούσαν φάρμακα μέσα από την εποπτεία του προφίλ ασφάλειας/αποτελε- σματικότητάς τους. Με άλλα λόγια, τόσο φίλοι όσο και εχθροί αναγνωρίζουν ότι οι φαρμακοποιοί κατάφερναν τελικά να δίνουν λύσεις, βοηθώντας ένα σύστημα υγείας που όλο σχεδιαζόταν και ποτέ δεν δούλευε. Χάρη σε αυ- τούς, ο ασθενής δεν αφιέρωνε χρόνο ούτε πλήρωνε επίσκεψη σε γιατρό, το σύστημα υγείας δεν αποζημίωνε γιατρούς και φάρμακα και ο γιατρός ήξερε εάν τα φάρμακα δούλευαν ή όχι με εμπειρία «αλλονών». Η κρίση που διανύουμε αύξησε την ανασφάλεια των ασθενών και η πολι- τική ηγεσία με τη βοήθεια και των μέσων μαζικής ενημέρωσης και τους «ειδικούς» έκαναν ό,τι μπορούσαν για να υποβαθμίσουν το ρόλο του επαγ- γέλματος του φαρμακοποιού στα μάτια του ασθενή: κάτω από το βάρος της οικονομικής του κατάρρευσης, ο ασθενής απευθύνεται πλέον στο γι- ατρό του για μια σίγουρη πρώτη γνώμη, η οποία αποτυπώνεται θεωρητικά με μια συνταγή που θα εκτελέσει ο φαρμακοποιός ασυζητητί. Το σχέδιο, όμως, σκόνταψε εκ των έσω σε δύο «μικρολεπτομέρειες»: τη συνταγογρά- φηση με γενόσημα και τη συρρίκνωση του χρόνου του ιατρικού ραντεβού λόγω της αθρόας συσσώρευσης περιστατικών. Η συνταγογράφηση με γενόσημα γεμίζει με ανησυχία τους γιατρούς. Δεν θα σταθώ στους οικονομίστικους λόγους. Τους ξέρετε, τους καταλαβαίνε- τε. Θα σταθώ μόνο στον εξής ένα επιστημονικό: η ιατρική μπερδεύει τη λέξη φαρμακευτική ουσία με τη λέξη φάρμακο. Αντίθετα, η φαρμακευτική στην ουσία της είναι ένας ύμνος στο έκδοχο. Αυτό είναι που μετατρέπει την (υποψήφια) φαρμακευτική ουσία σε πραγματικό φάρμακο. Και είναι αυτή η γνώση των εκδόχων που θα κάνει το φαρμακοποιό ex officio εκ- φραστή της δεύτερης γνώμης στα μάτια των ασθενών εάν επεκταθεί η συνταγογράφηση με δραστική. Η συρρίκνωση του χρόνου του ιατρικού ραντεβού αγχώνει ακόμη περισσό- τερο τους γιατρούς. Και τούτο γιατί έχουν μάθει να δαπανούν αρκετό χρόνο από τον προκαθορισμένο για να «πουλήσουν» στον ασθενή την εξουσία του ειδικού –πράξη αναγκαία για να πετύχουν αφενός μεν τη συμμόρφωση του ασθενή στις οδηγίες τους, αφετέρου δε την επανεπίσκεψη του ασθενή στο ιατρείο τους. Μη έχοντας πλέον το χρόνο αυτό στη διάθεσή τους, οι γιατροί προσεγγίζουν τους ασθενείς απλά σαν… περιστατικά. Έτσι, οι ταλαίπωροι αυτοί ασθενείς απευθύνονται για μια δεύτερη γνώμη —πού αλλού; Εκεί που τόσα χρόνια ήξεραν. Στο φαρμακοποιό τους. Μόνο που ο φαρμακοποιός ακό- μη και ως δεύτερη γνώμη ξέρει να βάζει γκολ από τα αποδυτήρια: έχει μάθει να καταλαβαίνει τον ασθενή, να τον σέβεται και να του δίνει λύσεις σε χρόνο ρεκόρ, επειδή από πίσω περιμένει η «ουρά». Και επειδή η «ουρά» ξέρει να μετατρέπει ηθικά και οικονομικά το φαρμα- κοποιό από επιστήμονα της δεύτερης γνώμης σε επιστήμονα της πρώτης γνώμης, κάθε φορά που νοιώθετε ότι πνίγεστε, έτσι για anti-stress, ξεφυλλί- στε καμιά φαρμακευτική τεχνολογία για να θυμηθείτε τα έκδοχα και διαβάστε από τα φαρμακευτικά περιοδικά για τις νέες φαρμακευτικές ουσίες. Και θα δείτε ότι έχω δίκιο: δεν θα χρειαστεί να περιμένετε χρόνους και καιρούς...  Η φαρμακευτική στην ουσία της είναι ένας ύμνος στο έκδοχο. Και είναι ακριβώς αυτή η γνώση των εκδόχων που θα κάνει το φαρμακοποιό ex officio εκφραστή της δεύτερης γνώμης στα μάτια των ασθενών εάν επεκταθεί η συνταγογράφηση με δραστική. Φαρμακοποιός: επιστήμονας της «πρώτης» ή της «δεύτερης» γνώμης;