O ρόλος κάθε βιταμίνης

 

Κάθε βιταμίνη, αλλά και εν γένει κάθε μικροθρεπτικό συστατικό, έχει το δικό του ξεχωριστό ρόλο στον οργανισμό. Επιπλέον επειδή δεν μπορούν να παραχθούν στο σώμα είναι απαραίτητο να λαμβάνονται όλες από το καθημερινό διαιτολόγιο. Από το 1912, οπότε και καθιερώθηκε η ονομασία «βιταμίνη» ή  «αμίνη της ζωής», μέχρι σήμερα, ένα σύνολο κλινικών μελετών έχουν πλέον καθιερώσει τις στοχευμένες δράσεις των μικροθρεπτικών συστατικών. Αυτές μεταφράζονται σε επίσημους ισχυρισμούς υγείας, που στην Ευρωπαϊκή Ένωση ορίζονται από την Ευρωπαϊκή Αρχή Ελέγχου Ασφάλειας Τροφίμων (European Food Safety Authority, EFSA).

Πέρα από τα συνηθισμένα

 

Μπορούμε όμως να «περιορίσουμε» τη δράση ενός φυσικού συστατικού σε μία μονάχα ομάδα κυττάρων, όπως για παράδειγμα τα κύτταρα του ανοσοποιητικού; Στην πραγματικότητα εδώ κρύβεται και ξεχωριστός τρόπος που δρουν οι βιταμίνες, τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία στο ανθρώπινο σώμα καθώς, σε αντίθεση με τις φαρμακευτικές ουσίες, δεν στοχεύουν σε ένα μόνο κύτταρο, αλλά ωφελούν ολιστικά τον οργανισμό και προωθούν την καλή υγεία. Πέρα λοιπόν από τις «συνηθισμένες» δράσεις των βιταμινών, υπάρχουν και άλλες τις οποίες πιθανά δεν έχετε ξανακούσει και θα σας εκπλήξουν!

Βιταμίνη C κατά των αλλεργιών

 

Τη βρίσκουμε σε: Πιπεριές, φράουλες, μπρόκολο, εσπεριδοειδή, ντομάτα, συμπληρώματα διατροφής.

 

Γνωστή για: Τη δράση της κατά του οξειδωτικού στρες, την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος και την απορρόφηση του σιδήρου.

 

Γνωρίζατε ότι: Η συστηματική κατανάλωση βιταμίνης C έχει συσχετισθεί με την προστασία από αλλεργικά συμπτώματα και κυρίως από εκείνα που εκδηλώνονται στο αναπνευστικό σύστημα, όπως είναι το άσθμα. Καθώς περισσότερα από 400 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως υποφέρουν από άσθμα, είναι σημαντικό να βρεθούν συστατικά της διατροφής τα οποία ενδέχεται να ανακουφίσουν από τα συμπτώματα. Η βιταμίνη C προτείνεται πως είναι ένα από αυτά, διότι η αντιοξειδωτική της δράση θωρακίζει τα κύτταρα της αναπνευστικής οδού και των πνευμόνων. Επιπλέον κάποιοι ειδικοί πιστεύουν πως η επάρκεια βιταμίνης C στον οργανισμό μειώνει και την έξαρση δερματικών αλλεργικών συμπτωμάτων (ατοπική δερματίτιδα).

Βιταμίνη D ή η νέα βιταμίνη του ανοσοποιητικού

 

Τη βρίσκουμε σε: Μικρές ποσότητες συναντάμε στο συκώτι και στα αυγά, μπορεί να συντεθεί και από στο σώμα με την προϋπόθεση την επαρκή έκθεση στον ήλιο, στα συμπληρώματα διατροφής.

 

Γνωστή για: Την σημασία της στην απορρόφηση του ασβεστίου και συνεπώς στην υγεία των οστών και των δοντιών.

 

Γνωρίζατε ό,τι: Τα τελευταία χρόνια η βιταμίνη D έχει λάβει τεράστια δημοσιότητα και όχι άδικα. Υποδοχείς της συγκεκριμένης βιταμίνης φαίνεται πως συναντάμε σχεδόν σε όλα τα κύτταρα, όπως σε εκείνα ανοσοποιητικού συστήματος. Σύμφωνα με επιστημονικά δεδομένα της τελευταίας δεκαετίας η σημασία της βιταμίνης D είναι καθοριστική σε όλες τις φάσεις αντίδρασης του ανοσοποιητικού σε έναν εισβολέα ( φυσική και επίκτητη ανοσία). Μάλιστα δεδομένης της έλλειψης της βιταμίνης αυτής στον Ευρωπαϊκό πληθυσμό, παρατηρήθηκε είναι πως, η χορήγηση συμπληρωμάτων διατροφής με βιταμίνη D3 ενδέχεται να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης λοίμωξης του αναπνευστικού συστήματος ακόμα και στο μισό.

 

 Βιταμίνη Ε για την προστασία από τον ήλιο

 

Τη βρίσκουμε σε: Ξηρούς καρπούς, φυτικά έλαια, σπαράγγι, σπανάκι, συμπληρώματα διατροφής.

 

Γνωστή για: Την αντιοξειδωτική της λειτουργία.

 

Γνωρίζατε ότι: Καθώς η ηλιακή ακτινοβολία οδηγεί στη δημιουργία ελευθέρων ριζών, επιθετικών μορίων υπεύθυνων για το οξειδωτικό στρες, έχει προταθεί από τους επιστήμονες πως η συστηματική χρήση συμπληρωμάτων διατροφής με συνδυασμό βιταμινών Ε και C μπορούν να προστατεύσουν από ηλιακά εγκαύματα. Πιο συγκεκριμένα αυξάνουν την «αντοχή» των δερματικών κυττάρων στην UV ηλιακή ακτινοβολία. H παρατήρηση αυτή έχει μεγάλη σημασία για άτομα με ευαίσθητο που αποφεύγουν την έκθεσή τους στον ήλιο.

 

 Βιταμίνες Β «υποστηρίζουν» τη διακοπή του καπνίσματος

 

Τις βρίσκουμε σε:  Πολλά τρόφιμα φυτικής και ζωικής προέλευσης,

 

Γνωστές για: Το σωστό μεταβολισμό των τροφών, τη φυσιολογική λειτουργία του μεταβολισμού και του νευρικού συστήματος, την παραγωγή ενέργειας.

 

Γνωρίζατε ότι: Η βιταμίνη Β3 ονομάζεται αλλιώς και νικοτινικό οξύ και μοιάζει αρκετά στη δομή της με τη νικοτίνη του καπνού. Η ομοιότητα αυτή έχει οδηγήσει τους ειδικούς να πιστεύουν πως η λήψη της συγκεκριμένης βιταμίνης τις πρώτες εβδομάδες διακοπής του καπνίσματος ενδέχεται να συμβάλλει θετικά στην προσπάθεια. Θετικές «κριτικές» έχει δεχθεί και η βιταμίνη Β5 που μιμείται την έκκριση ορμονών  που προκαλεί και ο καπνός. Κοιτώντας όμως το δάσος, και όχι το δέντρο, θα λέγαμε πως όλες οι βιταμίνες που ανήκουν στην ομάδα Β μπορούν να υποστηρίξουν τη διακοπή του καπνίσματος για δύο βασικούς λόγους. Πρώτον διότι αρκετοί καπνιστές εμφανίζουν έλλειψη βιταμινών Β, και δεύτερον διότι όπως ήδη αναφέραμε οι βιταμίνες Β έχουν αντι- στρες δράση ηρεμώντας το νευρικό σύστημα.

 

 Φολικό και Β12 αγαπούν την καρδιά

 

Τις βρίσκουμε: Το φολικό οξύ σε πράσινα φυλλώδη λαχανικά, τη βιταμίνη Β12 στα τρόφιμα ζωϊκής προέλευσης

 

Γνωστές για: Στη διαίρεση των κυττάρων, στην παραγωγή ερυθρών αιμοσφαιρίων, στην παραγωγή ενέργειας, στη λειτουργία του νευρικού συστήματος.

 

Γνωρίζατε ότι: Η ομοκυστεΐνη είναι ένα αμινοξύ το οποίο συσσωρεύεται στον οργανισμό κυρίως λόγω της αυξημένης κατανάλωσης κρέατος, αλλά και άλλων συνηθειών του τρόπου ζωής και διατροφής. Τα αυξημένα επίπεδα ομοκυστείνης στο αίμα έχουν συσχετιστεί με κίνδυνο για πρόωρη εμφάνιση νοσημάτων της καρδιάς και των αγγείων. Ποιός είναι ο ρόλος όμως το φολικού οξέως και της βιταμίνης Β12; Τα δύο αυτά μικροθρεπτικά συστατικά χρησιμεύουν για να απομακρύνουν την ομοκυστεΐνη από το σώμα. Όπως λοιπόν είναι λογικό χαμηλά επίπεδα αυτών , που εντοπίζονται κυρίως σε ενήλικες μεγαλύτερης ηλικίας ή σε άτομα που έχουν περιορισμένο διαιτολόγιο, αυξάνουν τον κίνδυνο για καρδιαγγειακά νοσήματα. Δεδομένου αυτού, η επαρκής συμπλήρωση της διατροφής με φολικό και βιταμίνη Β12 πρέπει να ξιολογείται σε άτομα υψηλού κινδύνου.

 

Οι παραπάνω δράσεις των βιταμινών που αναφέραμε είναι λιγότερο γνωστές. Καθώς όμως η φαρμακευτική επιστήμη στρέφεται πλέον στην αναζήτηση φυσικών λύσεων  για την αντιμετώπιση καθημερινών καταστάσεων, μην σας εκπλήξει εάν σε μερικά χρόνια δείτε κάποια από τις ιδιότητες να φιγουράρουν στην λίστα των επίσημων ισχυρισμών υγείας του EFSA. Εξάλλου οι βιταμίνες, όπως υποδηλώνει και το όνομά τους, είναι συστατικά απαραίτητα για τη ζωή και την υγεία!

 

Η Πρώτη Ακαδημία Βιταμινών στην Ελλάδα

Βιβλιογραφία:

 1.        Milan SJ, Hart A, Wilkinson M. Vitamin C for asthma and exercise-induced bronchoconstriction. Cochrane Database Syst Rev. 2013 Oct 23;10:CD010391.

 2.        Nurmatov U, Devereux G, Sheikh A. Nutrients and foods for the primary prevention of asthma and allergy: systematic review and meta-analysis.J Allergy Clin Immunol. 2011 Mar;127(3):724-33.e1-30.

 3.        Vitamin D metabolism and signaling in the immune system. White JH et al. Rev Endocr Metab Disord. 2012.

 4.        Zittermann A, Pilz S, Hoffmann H, März W. Vitamin D and airway infections: a European perspective. Eur J Med Res. 2016 Mar 24;21(1):14.

 5.        Eberlein-König B, Placzek M, Przybilla B. Protective effect against sunburn of combined systemic ascorbic acid (vitamin C) and d-alpha-tocopherol (vitamin E). J Am Acad Dermatol. 1998 Jan;38(1):45-8.

 6.        Institute for Optimum Nutrition.  ION Archives. Quit Smoking. 1999. Last accessed 20/4/2016.

 http://www.ion.ac.uk/information/onarchives/quitsmoking

 7.        Green R et al. Indicators for assessing folate and vitamin B12 status and for monitoring the efficacy of intervention strategies. Food Nutr Bull. 2008.