Φαύλος κύκλος και ορφανά φάρμακα

Για το φαύλο κύκλο της αγοράς του φαρμάκου που δημιουργεί στρεβλώσεις στην οικονομία, για τα ορφανά φάρμακα που συχνά «παραμελούν» οι εταιρείες, για τις σπάνιες παθήσεις που δυσκολευόμαστε να διαγνώσουμε, αλλά και ενίοτε να παραδεχθούμε εξαιτίας των ταμπού που τις συνοδεύουν μίλησε στο healthview ο διευθύνων σύμβουλος της εταιρείας Shire hellas κος Χρήστος Δάκας. Ο κος Δάκας περιέγραψε τι ακριβώς διαφοροποιεί μια εταιρεία με ορφανά φάρμακα για σπάνιες παθήσεις που απευθύνεται σε λίγους ασθενείς, δίνοντας έμφαση στο πόσο σημαντικό είναι να κρατούμε ρυθμισμένους αυτούς τους ασθενείς όχι μόνο για να παίρνουμε λίγο από το ψυχολογικό και κοινωνικό βάρος που κουβαλούν αλλά επιπλέον και για την εξοικονόμηση πόρων του συστήματος Υγείας το μεγάλο ζητούμενο των καιρών μας.

Υπάρχει η πεποίθηση ότι τα καινοτόμα φάρμακα θα αυξήσουν τη φαρμακευτική δαπάνη γι' αυτό και δεν μπορούμε να τα φέρουμε στην Ελλάδα…

Υπάρχει όντως η πεποίθηση ότι η εισαγωγή καινούργιων φαρμάκων θα δυναμιτίσει την προσπάθεια που κάνει η κυβέρνηση να συγκρατήσει τις φαρμακευτικές δαπάνες στο πλαίσιο που έχει συμφωνηθεί με την Τρόικα. Εμείς όμως ως εταιρεία που επενδύει στη βιοτεχνολογία και οι ασθενείς με σπάνιες παθήσεις που είναι λίγοι στον αριθμό, στους οποίους απευθυνόμαστε, διαφωνούμε με αυτήν την πρακτική. Δεν είναι δυνατόν το φάρμακο που προορίζεται για 10 με 15 ασθενείς να έχει την ίδια μεταχείριση με το φάρμακο που απευθύνεται σε 1 εκατομμύριο.

Μιλώντας για κόστος λοιπόν πράγματι τα φάρμακα αυτά είναι ακριβά, αλλά θα πρέπει να λάβουμε υπόψη μας τι θα κοστίσει στο σύστημα υγείας ένας μη ρυθμισμένος ασθενής. «Στο τέλος της ημέρας» θα πρέπει να δούμε πόσες ημέρες νοσηλείας θα χρειαστεί και τι επιπλοκές θα έχει, αφού μένοντας χωρίς την απαραίτητη φαρμακευτική αγωγή η υγεία αυτού του ανθρώπου συνεχώς θα επιδεινώνεται. Εξάλλου μιλάμε για 100 εκατομμύρια ευρώ, αυτός είναι ο συνολικός τζίρος των ορφανών φαρμάκων και αυτό το ποσό δεν μπορεί να ρίξει έξω τη φαρμακευτική δαπάνη. Να σημειωθεί ότι στην περίπτωση των σπάνιων παθήσεων δε μπορεί κανείς να μιλάει για «ασθενείς μαϊμούδες», ούτε μπορούν να γίνονται παιχνίδια με κατάχρηση συνταγογραφήσεων… Όλοι οι ασθενείς με σπάνιες παθήσεις είναι καταγεγραμμένοι και ελεγμένοι. Μάλιστα, επειδή κυρίως έχουμε να κάνουμε με νόσους κληρονομικές δεν φτάνει απλώς μια διάγνωση αλλά υπάρχει και πολλαπλή εργαστηριακή επιβεβαίωση.

Τι διαφοροποιεί τη δική σας εταιρεία σε σχέση με τις άλλες που δραστηριοποιούνται στην ελληνική αγορά;

Εμείς είμαστε μια εταιρεία που ασχολείται με τη βιοτεχνολογία και εξειδικεύεται σε σπάνια νοσήματα με στόχο η ποιότητα ζωής των ασθενών που πάσχουν από αυτά να γίνεται συνεχώς καλύτερη. Συγκεκριμένα παρέχουμε πολύ εξειδικευμένα φάρμακα για πολύ λίγους ασθενείς που πάσχουν από τέσσερις σπάνιες ασθένειες που είναι η νόσος Fabry, το σύνδρομο Hunter, η νόσος Gaucher, και το Κληρονομικό Aγγειοοίδημα. Έχουμε λοιπόν τρία πολύ εξειδικευμένα φάρμακα που χαρακτηρίζονται ορφανά ενώ περιμένουμε εδώ και δύο χρόνια να πάρουμε τιμή για ένα τέταρτο που αφορά συγκεκριμένα τη νόσο Gaucher.

Τι εννοούμε όταν λέμε ορφανά φάρμακα και ποτέ χαρακτηρίζουμε μια πάθηση ως σπάνια;

Τα ορφανά φάρμακα είναι τα φάρμακα που απευθύνονται σε πολύ λίγους ασθενείς γι' αυτό και στερούνταν την προσοχή και το ενδιαφέρον των εταιρειών αφού το μικρό μέγεθος της αγοράς που αντιπροσωπεύουν κάνει εξαιρετικά δύσκολη την απόσβεση κεφαλαίου που θα επενδυθεί για την έρευνα και την ανάπτυξή τους. Αυτό το έλλειμμα προσοχής από μέρους των εταιρειών το είδαν πρώτοι οι αμερικανοί για αυτό το 1983 δημιούργησαν ένα θεσμικό πλαίσιο, το OrphanDrug Act, προκειμένου να μη μείνουν κάποιοι ασθενείς στο περιθώριο, όσο λίγοι και να είναι αυτοί. Η Ευρώπη ακολούθησε αργότερα -το 2000- με την εφαρμογή μιας κοινής πολιτικής για τα κράτη-μέλη της. Αυτή τη στιγμή κυκλοφορούν περίπου 70 ορφανά φάρμακα στην Ευρωπαϊκή ένωση, ενώ στην Ελλάδα υπάρχουν 43 από αυτά. Να σημειωθεί ότι από τα 31 αμιγώς καινοτόμα φάρμακα για καρκίνους και σπάνιες παθήσεις που περιμένουν στη γνωστή λίστα για να πάρουν τιμή, τα 7 είναι ορφανά. Σχετικά με τις σπάνιες παθήσεις αυτές έχουν να κάνουν με τη συχνότητα που απαντώνται στο γενικό πληθυσμό. Έτσι μία ασθένεια είναι σπάνια, όταν έχουμε 5 περιπτώσεις στους 10.000 ανθρώπους. Είναι ασθένειες που κυρίως είναι κληρονομικές, καταγεγραμμένες δηλαδή στο γενετικό υλικό άρα μη αναστρέψιμες προς το παρόν, ενώ και κάποιες σπάνιες μορφές καρκίνου θεωρούνται και αυτές σπάνια νοσήματα.

Ποια είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζετε ως εταιρεία που ασχολείται με τα εξειδικευμένα νοσήματα;

Καταρχάς τα χρέη. Εμείς επειδή έχουμε ορφανά φάρμακα τα μόνα κανάλια διάθεσης είναι τα νοσοκομεία και ο ΕΟΠΥΥ. Η εισροή χρημάτων γίνεται μόνο από τα νοσοκομεία και από τον ΕΟΠΥΥ, όποτε όταν έχουμε καθυστερήσεις πληρωμών, τα χρέη συσσωρεύονται και για να καλύψουμε τις υποχρεώσεις μας καταφεύγουμε σε δανεισμό από τη μητρική εταιρεία.

Έχετε σκεφτεί το σενάριο η μητρική εταιρεία να σταματήσει να… δανείζει και να αποφασίσει ότι δεν μπορεί πλέον να στηρίζει;

Είναι πάντα στο πίσω μέρος του κεφαλιού μου αυτό το σενάριο αλλά επιμένουμε -παρά τα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε- να βρίσκουμε συνεχώς λύσεις. Φυσικά δεν σας κρύβω ότι μερικές φορές μου είναι πολύ δύσκολο να εξηγήσω γιατί και πως γίνονται τα πράγματα στην Ελλάδα. Η εικόνα αρκετά συχνά για τους έξω είναι εντελώς δυσνόητη, δεν μπορούν να καταλάβουν πως γίνεται και συσσωρεύονται έτσι τα χρέη.

Θέλω όμως να τονίσω ιδιαιτέρως το άλλο μεγάλο μας πρόβλημα που έχει να κάνει με τις τιμολογήσεις των φαρμάκων και ειδικά με τις ανατιμολογήσεις. Όπως είναι γνωστό για να γίνει μια τιμολόγηση λαμβάνονται υπόψη οι τρεις χαμηλότερες τιμές από τις χώρες αναφοράς. Μέχρι εδώ είμαστε καλά. Από εδώ και πέρα όμως συμβαίνει το εξής. Στη χώρα μας δια νόμου η τιμή αυτή όταν γίνεται ελληνική, μειώνεται κατά 13%. Όταν πάμε να εισπράξουμε δε, έχουμε επιπλέον κρατήσεις 2,5%-3,5% σημειωτέον ότι υπάρχει και ένα rebate 5% για να καταλήξουμε να έχουμε τελικώς μία τιμή που είναι 13% με 15% χαμηλότερη από τη μέση τιμή της Ευρώπης. Το θέμα όμως δεν τελειώνει εδώ… Η χώρα μας δημοσιεύει τη νοσοκομειακή τιμή μείον των εκπτώσεων, οπότε έρχονται οι άλλες χώρες παίρνουν την ελληνική μειωμένη τιμή, αφού και εμείς είμαστε χώρα αναφοράς και ρίχνουν τις τιμές. Η Ελλάδα τότε, είτε με το πρόσχημα ότι έπεσαν οι τιμές στην Ευρώπη είτε εκμεταλλευόμενη τις συναλλαγματικές διαφορές που έχουμε με συγκεκριμένες χώρες (π.χ. με την Ουγγαρία που έχει δικό της νόμισμα και βρισκόμενη σε χειρότερη κατάσταση από εμάς προχωρά συνεχώς σε υποτιμήσεις) προχωρά σε ανατιμολογήσεις. Έτσι όμως μπαίνουμε σε έναν φαύλο κύκλο και εξαιτίας αυτής της κατάστασης φτάνουμε στο σημείο οι 6 έλληνες ασθενείς που πάσχουν από τη σπάνια νόσο Hunter να διαμορφώνουν την παγκόσμια αγορά δημιουργώντας όμως μια στρεβλή εικόνα. Γιατί έτσι όπως πάει στο τέλος θα μηδενισθεί η τιμή του προϊόντος και δε θα υπάρχει κανένα όφελος για την εταιρεία να στέλνει αυτά τα φάρμακα στη χώρα.

Υπάρχει ένα έλλειμμα ευαισθητοποίησης σχετικά με τις σπάνιες παθήσεις. Ποια είναι η ευθύνη της εταιρείας σας σχετικά με αυτό;

Ως εταιρεία προσπαθούμε να ενημερώνουμε τους γιατρούς αλλά και τον δημοσιογραφικό κόσμο σχετικά με τα νοσήματα προκειμένου να υπάρξει μεγαλύτερη ευαισθητοποίηση στην κοινωνία. Αυτό που πρέπει να ξεπεραστεί είναι τα ταμπού που συνήθως συνοδεύουν τα σπάνια νοσήματα. Πολλές φορές οι άνθρωποι ακόμη και υψηλού μορφωτικού επιπέδου αρνούνται να παραδεχθούν ότι πάσχουν από μια τέτοια ασθένεια. Έχουμε ασθενή που έρχεται από την Αλεξανδρούπολη στην Αθήνα για να κάνει τη θεραπεία του. Ακόμη και γιατρό ασθενή ξέρουμε που κρύβει το νόσημά του. Το πρόβλημα είναι μεγαλύτερο στην επαρχία. Είναι υποχρέωσή μας να μάθουμε στον κόσμο ότι ένα σπάνιο νόσημα είναι και αυτό ένα νόσημα που δυστυχώς έτυχε αλλά πρέπει να αντιμετωπίσουμε. Η έγκαιρη διάγνωση η κατάλληλη διαχείριση και θεραπευτική αντιμετώπιση μπορεί να βοηθήσει τον ασθενή και να προστατέψει την οικογένεια.

Πηγή: healthview.gr